DEKLARASAUN IMPRENSA PLP, FRETILIN, KHUNTO BA REKERIMENTU DESTITUISAUN PREZIDENTE PARLAMENTU NASIONAL

PARLAMENTO NACIONAL

PLP-FRETILIN-KHUNTO 

Díli, 06 Maiu 2020

DEKLARASAUN BA IMPRENSA

DEPUTADU SIRA HUSI BANKADA PARLAMENTÁR FRETILIN, PLP NO KHUNTO HATAMA ONA REKERIMENTU DESTITUISAUN PREZIDENTE PARLAMENTU NASIONAL

Bomdia ba maluk jornalista sira hotu no povu doben Timor-Leste tomak.

Ohin, ami lideransa husi bankada parlamentar tolu, PLP, FRETILIN no KHUNTO hakarak atu mai informa públiku tomak katak horseik, loron-5 fulan-Maiu tinan-2020, ami hatama tiha ona pedidu ba meza Parlamentu Nasional atu husu ajendamentu ba votasaun ba destituisaun Prezidente Parlamentu Nasional ida agora.

Pedidu destituisaun ida ne’e ami hato’o tuir dalan ne’ebé Rejimentu Parlamentu Nasional fo iha Artigu 16-B kona-ba Destituisaun Prezidente Parlamento Nacional, tamba nu’udar membru parlamentu, ami lakon ona komfiansa ba Sr. Arão Noe nu’udar Prezidente Parlamentu Nasional.

Ami lakon komfiansa ba Sr. Arão Noe tamba husi kedas tempu wainhira V Lejislatura ida ne’e hahu, Parlamentu Nasional hatudu kedas  katak iha defisiensia maka’as iha parlamentu nasional nia funsionamentu. Defisiensia ne’e públiku bele hare iha parlamentu nia funsaun nu’uda lejislador. Husi tinan-2018 to’o ohin loron, Parlamentu Nasional seidauk konsege finaliza lei importante no nesesariu sira hanesan, ezemplu ida, Lei Anti Korupsaun. Parlamentu la konsege finaliza Lei importante ida ne’e liu tinan rua ona, tanba inkapasidade prezidente parlamentu nian atu haka’as-an no lidera hodi garante parlamentu funsiona ho normal no funsiona ho diak. 

Publiku tomak akompaña, liuliu ema sira ne’ebé mak iha Segunda ho Tersa sintuniza ba Radio Parlamentu FM 92.9 Mhz, no hatene ho didiak katak maioria husi sesaun plenaria Parlamentu nian hala’o deit no periódu antes de orden do dia. Tamba sa? Tamba Parlamentu Nasional laiha ajenda propriu ba sesaun plenaria sira. Tamba saida? Laiha ajenda ba plenaria sira tamba inkapasidade prezidente parlamentu nasional nian. Buat sira ne’e hotu, maske ita nia rain hasoru hela problema ekonomia oioin no impase polítiku ne’ebé mai kedas ona husi tinan-2017 to’o ohin loron. Parlamentu nasional nia lalaok iha tinan 2 ikus ne’e hatudu momós katak sr. Arão Noe la iha kapasidade lideransa ne’ebé presiza bainhira okupa kargu nu’udar prezidente ba segundu orgaun soberania ita nia rain nian mak Parlamentu Nasional.

Maluk sira,

Ami mós lakon komfiansa ba Sr. Arão Noe, nu’udar Prezidente Parlamentu Nasional tamba dala barak liu ninia komportamentu la’os hanesan Prezidente husi Orgaun Soberanu ida ne’e, maibé komporta liu fali hanesan nia Presidente Bankada CNRT. 

Iha loron-27 fulan-Abril tinan-2020 liu ba, Sr. Arao Noe hatudu momós ninia karakter ida ne’e wainhira nia demonstra ninia falta de sentidu de solidariedade institusional entre orgaun Estadu sira iha plenaria parlamentu nasional nian. Nu’udar Prezidente Parlamentu Nasional ne’ebé reprezenta partidu hotu-hotu iha asentu Parlamentu Nasional, Sr. Arao Noe partisipa iha reuniaun Konsellu Estadu ne’ebé S.E. Prezidente da Repúblika konvoka iha loron-22 fulan-Abril tinan-2020 hafoin simu pedidu husi governu atu extende Estadu Emerjensia.

Iha reuniaun Konsellu de Estadu, Sr. Arao Noe aprezenta pozisaun no opiniaun afavor ba estensaun, no Konsellu Estadu fo opiniaun unanimidade hodi konkorda atu estende tan estadu emerjensia. Ho baze ba ida ne’e mos maka Prezidente Repúblika husu autorizasaun mai parlamentu nasional atu estende estadu emerjensia. Maske nune’e, iha sesaun plenaria parlamentu nasional nian ba votasaun ba pedidu Prezidente Repúblika nian, Sr. Arao Noe vota kontra. Ida ne’e hatudu momós ninia inkonsistensia no inkoerensia nu’udar polítiku ida no nu’udar líder ba orgaun soberanu Estadu ida nian, no hahalok ida ne’e tau iha kestaun ninian integridade nudar Przidente Parlamentu Nasional.

Maluk jornalista sira,

Povu doben Timor oan tomak,

Iha loron hirak ikus ne’e ami deputadu sira mós nota katak Prezidente Parlamentu Nasional halo boikota ba funsionamentu normal Parlamentu ninian. Sr. Arao Noe hala’o ida ne’e liu husi la konvoka reuniaun líderes bankada iha semana kotuk. Tamba semana kotuk Prezidente Parlamentu la konvoka reuniaun lideres bankada, mak semana ida ne’e, Segunda ho Tersa horseik Parlamentu laiha sesaun plenaria. Mesmu antes ne’e sr. Arao Noe rasik hateten katak Parlamentu Nasional kontinua funsiona hodi tulun Governu no estadu tomak iha situasaun emerjensia nia laran. 

Tuir Lei LOUFAP, prezidente parlamentu nia knar ida mak atu konvoka Konsellu Administrasaun Parlamentu nian wainhira halo desizaun ruma kona-ba programa, politika no rekursu parlamentu nian ligadu ba kestaun administrativu. Iha momentu balu ne’ebé prezidente parlamentu viola tiha lei ida ne’e la konvoka konsellu administrativu maibé nia halo desizaun mesa-mesak.

Públiku bele hare momós katak iha semana ida ne’e no semana kotuk, ami deputadu sira mai iha ne’e maibe la konsegue halo serbisu ida, maibé sei kontinua simu osan. Ida ne’e mak ema dehan “deputadu sira simu gaji buta.” Ida ne’e tamba saida? Nafatin tamba inkapasidade Prezidente Parlamentu nasional nian.

Maibé maluk sira, Prezidente Parlamentu Sr. Arao Noe nia hahalok ida ne’e hatudu momós tentativa atu paraliza Parlamentu Nasional hodi labele funsiona ho normal. Sr. Arao Noe nia hahalok no inkapasidade ida ne’e hatudu mós katak nia ho nia partidu tenta atu provoka krizi institusional ida tamba sira hakarak atu ezekuta deklarasaun ne’ebé sira nia prezidente CNRT halo tiha ona “atu lori Timor-Leste ba eleisaun antesipada” dala ida tan.

Ida ne’e ironia boot ida, tamba sira hakarak atu lori ita ba fali eleisaun antesipada iha momentu ida ne’ebé ita nia povu no ita nia Estadu enfrenta hela dezafiu global surtu virus Corona foun ka COVID-19. Sr. Arao Noe no bankada parlamentar CNRT hakarak lori Ita ba fila fali eleisaun antesipada ida tamba sr. Arao Noe ho ninia partidu nia arogansia no faillansu atu implementa programa ne’ebé uluk AMP lori ba koalia ba povu iha eleisaun antesipada tinan-2018 liu husi xumba tiha orsamentu jeral estadu tinan-2020.

Ami deputadu sira husi bankada tolu ne’e hato’o rekerimentu ba destituisaun Prezidente Parlamentu Nasional nian ho intensaun ida deit, atu Parlamentu Nasional bele funsiona normal fila fali, hodi bele halao servisu ba Estadu no Povu to’o ami nia mandate remata.

OBRIGADU

Fonte: PLP Media Center

Share to Google Plus

About Lospalos News

Lospalos News hanesan media ida ne'ebe eziste hosi ema Lospalos atu transmite informasaun sosial ba publiku no laiha interese ba kualker aspeitu ne'ebe iha relasaun ho osan. informasaun ne'ebe Lospalos News publika mai hosi fontes barak, ho intensaun atu publika tutan ba ema hotu ne'ebe presiza.