News
process...

SOSIALIZMU HANESAN IDEOLOJIA POLÍTIKA ||ESQUERDA



Sosializmu mak ensinamentu ka doutrina sosiedade (Vizaun Moris) determinante ne'ebé dezeju atu domina instalasaun produtividade no mos distribuisaun ba produsaun nian ho forma uniformemente ka hanesan (W.Surya Indra, 1979: 309). Iha diskusaun kona ba sosializmu labele hasees ka separa ho termu Marxizmu-Leninizmu,   tanba hanesan movimentu ne'ebé iha signifikadu polítiku, ne'ebé foin dezenvolvidu depoizde obra Karl Marx moris mai, Manifestu Polítika Komunista (1848).  Iha edisaun lian ingleza 1888, Marx utiliza termu “Sosializmu” no “Komunizmu” ho forma alternadamente ka troka malu iha sentidu ka komprensaun hanesan.

Kestaun ne’e sai feitu tanba Marx hakarak distinge nia teoria  ne'ebé hanaran “Sosializmu Sientífiku” husi “Sosializmu Utopiku” hodi hasees ka evita obscuridade termu Sosializmu ruak no mos tanba inia fundu ka antesedente istóriku. Marx utiliza termu “Komunizmu” hanesan troku “Sosializmu” atu hatudu ho forma Revolusionáriu liu (Sutarjo Adisusilo, 1991: 127). Sosializmu (Sosialism) etimolójikamente mai husi lian Fransés ne'ebé ho signifika katak Komunidade ka Sosiedade.
Termu Sosializmu ba dala uluk mosu iha Fransa por-volta 1830. Jeralmente dezignasaun imposta ba fluxo ka doutrina ne'ebé refere atu atinze komunidade ne'ebé bazeadu ba direitu propriedade juntamente hasoru ekipamentu ka material produsaun, ho intensaun atu produsaun labele detida husi individu ka instituisaun privada ne'ebé so atu hetan de’it  lukru maibé taka an hanesan atende hela nesesidade komunidade. Iha sentidu refere, eziste tipu korrente ka doutrina ne'ebé hanaran Sosializmu: 
  1. Sosial Demokratiku
  2. Komunizmu
  3. Anarkizmu
  4. Sinkalizmu

Sosializmu ida ne’e mosu por-volta iha inisiu Sékulu XIX,  maibé movimentu ida ne’e seidauk signifikativu katak iha kampu polítika. Hafoin iha médiu Sékulu XIX, bainhira publikasaun livru Marx nian, Manifestu Komunista (1984), sosializmu (hanesan) fator ne'ebé determinante liu lala’ok istória umanidade.

Forma seluk mak, sosializmu Fabianus, hanesan forma teoria sosializmu ne'ebé dezeju tranzisaun konstitusional ida no transferénsia gradual propriedade no instalasaun produtividade ba nasaun. Sei la realiza téknika revolusionária maibé enfatiza iha métodu edukasaun. Fluxo ka doutrina ida ne’e tenta ka koko maneira ne'ebé prátiku hodi utiliza meiu ka instalasaun lejizlativu ba oras servisu, saúde, saláriu no kondisaun servisu sira seluk.
Forma Sosializmu ida ne’e apoia husi Fabian Sosiety ne'ebé funda iha 1884. Lider movimentu sosial iha Inglaterra mai husi grupu intelektual sira, hanesan  George Bernard Shaw, Lord Passfield, Beatrice Webb, Graham Wallas dan GDH Cole (Ali Mudhofir, 1988:90).

Iha nia dezenvolvimentu, Lenin ho Stalin konsege harii estadu “Komunista”. Termu “sosialista” preferivel ka gosta liu kompara ho “Komunista” tanba senti ornadu liu no la hamosu suspeita ka deskonfiansa. Sira hanaran era tranzisaun husi Kapitalista ba Pozisaun Estadu Komunista “Sosiedade sen Klase” hanesan sosiedade Sosialista no era tranzisaun ne’e akontese ho estabelesimentu “Estadu Sosialista”, embora ho termu ofisial ne'ebé sira uza mak “Estadu Demokratiku Populár”.

Iha parte seluk, Estadu fora husi “Estadu Sosialista”, mak estadu ne'ebé governa husi partidu Komunista, nafatin uza termu Komunizmu ba nia organizasaun, enkuantu partidu sosialista iha Osidente uza termu “Sosialista Demokratiku”. (Meriam Budiardjo, 1984: 5).

Ho nune’e, bele afirma katak, Sosializmu hanesan ideolojia polítika, mak fiar ka krensa ne'ebé konsidera verdadeiro kona ba ordenamento polítika ne'ebé iha mehi atu atinze ka realiza ben-estar sosial ne'ebé igual ka hanesan ho dalan evolusaun, persuazaun, konstitusional-parlamentár la ho violénsia.

Husi : Barisan Pinggiran Indonézia
Tradús ba Tetun Husi Z-rayMuamalay
Share to Google Plus share to whatsapp

About Lospalos News

Lospalos News hanesan media ida ne'ebe eziste hosi ema Lospalos atu transmite informasaun sosial ba publiku no laiha interese ba kualker aspeitu ne'ebe iha relasaun ho osan. informasaun ne'ebe Lospalos News publika mai hosi fontes barak, ho intensaun atu publika tutan ba ema hotu ne'ebe presiza.
comments

0 komentar :

Post a Comment

Komentariu lao ho Etika